zondag 1 november 2020

Bever Pilo is een BN-er geworden!

Wat schets mijn verbazing dat ik deze week ineens in de talkshow M op NPO1 'onze' opgezette bever Pilo op tafel zie staan!

De boswachter van natuurmonumenten die je op de foto ziet vertelde aan het begin van het gesprek dat hij deze opgezette bever in Renkum had opgehaald en ik herkende 'onze' Pilo ook wel zonder deze mededeling. 

Deze bever Pilo is op10 januari 2015 dood gereden op de N225 omdat toen de automatisch klep onder de N225 de loop van de Heelsumse beek afsloot wegens hoog water. De dierenbescherming heeft toen Karel Noy gebeld en die belde mij. Samen met de Stichting Renkums Beekdal en dankzij de toevallig in september daarna door ons georganiseerde Open Monumentendagen in de Jufferswaard, is de door 'buurman' Alexander Bisseling opgezette bever Pilo de mascotte geworden van de Pilogroep. Dat is de vrijwilligersgroep die onze maatschappelijke betrokkenheid bij de Jufferswaard kanaliseert via de activiteiten van schoonmaakgroep, de natuurgroep, de schoorsteengroep, de onderzoeksgroep en de communicatiegroep, allemaal door Peter van Dijk gecoördineerde deelgroepen van de Pilogroep die op haar beurt is 'ondergebracht' bij de Stichting Renkums Beekdal en dus ook samenwerkt met weer andere vrijwilligersgroepen zoals bijvoorbeeld de groep die sinds 2019 de website heelsumsbeekdal.nl beheert.

Het gesprek in M ging over de positieve rol die bevers kunnen spelen in de strijd tegen de verdroging van Nederland en er kwamen voorbeelden voorbij waar dankzij beverdammen ook deze zomer weer hele stukken natuur zijn gered van de verdroging. 

Dit betekent dat het waterschap misschien wel dankbaar moet zijn als 'onze' bevers verder stroomopwaarts kunnen gaan en hele cascade van beverdammen aanleggen om het karakter van het Heelsums beekdal met z'n natuurwaarden te kunnen behouden. Het grondwater onder de Veluwe is flink aan het dalen en de Renkumse beken liggen, op 1 opgeleide beek na (de Oliemolenbeek), allemaal al droog.

Drie beverdammen in de benedenloop van de Heelsumse beek

De hele zomer hebben we niet veel beveractiviteit gezien, maar wel de aanwezigheid van bevers bevestigd kunnen zien, vooral aan de glijbaan bij de overstort naar de oude loop van de Heelsumse beek, dicht bij het bruggetje. Deze foto is van februari, rechts van de overstort naar de oude monding, dicht bij het bruggetje. Daarna is de glijbaan uiteraard overgroeid geraakt en moeilijk te fotograferen. Maar we konden zien dat de glijbaan in gebruik bleef doordat de oever steeds verder afkalfde. Zo diep zelfs dat het veel te steil werd en de bevers dit najaar daarnaast met een nieuwe glijbaan zijn begonnen.
Eind september/begin oktober zijn de bevers begonnen aan een nieuwe dam in de oude benedenloop van de Heelsumse beek, stroomopwaarts ten opzichte van de overstort vanuit de grote plas, in de ZO hoek van de plas, in de oude monding dichtbij de rivier. Deze dam is niet erg hoog, ca 40 cm., maar biedt de bevers wel wat meer zwemmogelijkheden in dit sterk begroeide stuk van de beek, waar steeds meer lisdodden staan. Het waterschap heeft hier niet geschouwd, terwijl de rest van de beek wel is geschouwd. Dit lijkt een slimme plek voor een dam, want ze kunnen nu hier beter zwemmen en het hindert NIET de uitloop van de grote plas. 
Op de foto kun je ook zien dat de dam uit lisdoddenstompen bestaat en de daaraan verbonden modder. Er zitten vrijwel geen stokken in.
Maar op 26 oktober zag ik ineens dat ze nog zo'n lisdoddendam, verder stroomafwaarts, aan het bouwen zijn. Die zet wel het water omhoog bij de uitloop/overstort van de grote plas en hier kan het waterschap wel moeite mee hebben, want hierdoor kan het waterniveau in de plas omhoog gaan, afhankelijk van het waterniveau. Ik weet niet precies hoe het normale niveauverschil is tussen de plas en de beekmonding hier.
Bij de eerstgenoemde modderdam in de buurt zag ik 26 oktober ineens dat de bevers een flinke wilg omgeknaagd hebben. Daar zijn nog heel wat takken af te halen en daar zijn ze mee begonnen. Benieuwd of ze hiermee de dam verder zullen gaan verstevigen en ophogen. Voor deze bovenste modderdam, lijkt me dat geen probleem, maar als de bevers dat bij de lagere modderdam ook gaan doen, dan komt het waterniveau in de grote plas veel te hoog te staan, dus het waterschap zal die laagste dam zeker gaan weghalen of van een beaver deciever voorzien. 





























Maar... over beaver deceiver gesproken, die hebben we een stuk verder stroomopwaarts al een dik jaar liggen dicht bij de N225. Daar blijkt nu de beverbuis toch uiteindelijk wel grotendeels verstopt te zijn zodanig dat het water daar ca 70 cm opgezet is en weer door het weiland en het moeras een stuk stroomafwaarts weer terug de beek in stroomt. Dit niveauverschil dat de dam veroorzaakt is dus het maximum dat de dam kan teweegbrengen. Zodra de bevers de dam hoger zouden maken verliezen ze het niveauverschil meteen door het lek via de sloot in westelijke richting en het weiland. Als dit een aanvaardbaar niveauverschil is, dan is de beverbuis ook nutteloos. 
Het waterschap heeft hier afgelopen week eveneens geschouwd en de beverdam NIET schoongemaakt. Ook hier opvallend weinig takken in de dam en veel lisdoddenstompen. De bevers zullen blij zijn en als je het mij vraagt mag het waterschap het wel zo laten, TENZIJ hierdoor de automatische hoogwaterklep onder de N225 weer gesloten wordt en de bevers dus weer OVER DE SNELWEG N225 moeten oversteken om bij hun burcht stroomopwaarts, ten Noorden van de N225 te komen. Als die automatische klep sluit dan zal ook het water verder stroomopwaarts veel te hoog komen te staan, want dan is er geen afvoer meer van de beek. Dat kan natuurlijk niet in een A-watergang, met huizen en landerijen langs de oevers. Ben benieuwd waar het evenwicht precies ligt. Ik neem aan dat het waterschap dit nu zorgvuldig monitort.